افسردگی یکی از شایعترین و پیچیدهترین اختلالات روانی است که روانشناسان و روانپزشکان متعددی از دیدگاههای مختلف به آن پرداختهاند. نظریههای مختلفی در مورد افسردگی وجود دارد که هر کدام از جنبههای مختلفی به این اختلال نگاه میکنند.
از جمله زیستشناسی، روانشناسی شناختی، و روانکاوی. یکی از نظریات مهم در این زمینه، نظریه افسردگی لوینسون است که به بررسی عوامل شناختی و سبکهای بین فردی میپردازد. در ادامه، به بررسی این نظریات پرداخته و سپس به تبیین نظریه لوینسون میپردازیم.
1-نظریههای افسردگی
نظریه زیستشناختی افسردگی
در نظریههای زیستشناختی، افسردگی به عنوان یک اختلال ناشی از عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز در نظر گرفته میشود. به عنوان مثال، کاهش میزان سروتونین و نوراپینفرین در مغز میتواند منجر به ایجاد علائم افسردگی شود. این نظریه بر پایه تحقیقات بالینی و علمی استوار است و استفاده از داروهای ضدافسردگی به عنوان راهحلی برای تنظیم این مواد شیمیایی مورد توجه قرار میگیرد.
نظریه شناختی افسردگی
نظریه شناختی افسردگی، که بهویژه توسط آرون بک مطرح شده، به این مسئله اشاره دارد که افکار منفی و نگرشهای نادرست نسبت به خود، دنیا و آینده میتوانند افسردگی را تشدید کنند. بک معتقد است که افرادی که به افکار منفی عادت دارند، بیشتر در معرض افسردگی قرار میگیرند. او بر این باور است که شناسایی و اصلاح این افکار منفی از طریق درمان شناختی-رفتاری میتواند به بهبود بیماران کمک کند.
نظریه روانپویشی افسردگی
نظریه روانپویشی یا روانکاوی که توسط زیگموند فروید و دیگر روانکاوان مطرح شده، بر ارتباط عمیق بین تجربیات اولیه زندگی و افسردگی تأکید دارد. از دیدگاه فروید، افسردگی ممکن است نتیجه تجربیات ناگوار و سرکوبشدهای باشد که در ضمیر ناخودآگاه فرد باقی ماندهاند. به طور مثال، سرکوب احساسات منفی در دوران کودکی یا تجربه از دست دادن میتواند باعث بروز افسردگی در بزرگسالی شود.
نظریه یادگیری افسردگی
این نظریه که بهوسیله مارتین سلیگمن توسعه داده شده، بر مبنای مفهوم ناتوانی آموختهشده است. سلیگمن به این نتیجه رسید که افرادی که بارها با ناکامیهای پیدرپی روبهرو میشوند و احساس میکنند کنترل کمتری بر زندگی خود دارند، ممکن است به ناتوانی آموختهشده و افسردگی مبتلا شوند. این نظریه به عوامل محیطی و تجربههای منفی اشاره دارد که منجر به ایجاد حس بیکفایتی و ناتوانی در افراد میشود.
2-نظریه افسردگی لوینسون
معرفی نظریه لوینسون
نورمن لوینسون، روانشناس و پژوهشگر، نظریه افسردگی را از دیدگاهی بین فردی و شناختی مورد بررسی قرار داده است. او بر این باور است که افسردگی به دلیل سبکهای تعاملی و افکار منفی خاصی به وجود میآید که بر روابط بین فردی تأثیر میگذارد. لوینسون معتقد است که روابط ناسالم، انتظارات منفی و افکار خودسرزنشگرانه در ایجاد افسردگی نقش کلیدی دارند.
الگوی بین فردی و نقش روابط در افسردگی
در نظریه لوینسون، یکی از عوامل اصلی افسردگی، روابط ناسالم بین فردی است. افرادی که روابطی با الگوهای ناپایدار و ناسالم دارند، ممکن است احساس تنهایی و انزوا کنند که این میتواند منجر به افسردگی شود. او تاکید میکند که این روابط ناسالم و انتظارات بالای افراد از یکدیگر، مانند تلاش برای رضایت کامل دیگران، میتواند به خودسرزنشی و احساس ناتوانی بیانجامد.
افکار منفی و خودسرزنشگرانه
لوینسون همچنین به اهمیت افکار منفی و خودسرزنشگرانه اشاره دارد. او معتقد است که افرادی که دائم خود را سرزنش میکنند و برای هر شکست یا ناکامی خود را مقصر میدانند، بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند. این افکار منفی میتوانند به کاهش اعتمادبهنفس و احساس ناکافی بودن منجر شوند که این خود عامل مهمی در بروز افسردگی است.
راهکارهای درمانی در نظریه لوینسون
لوینسون به درمانهای شناختی-رفتاری و درمانهای بین فردی تاکید دارد. او بر این باور است که افراد میتوانند با یادگیری مهارتهای جدید در ارتباطات بین فردی و اصلاح افکار منفی، افسردگی خود را مدیریت کنند. یکی از راهکارهای مهمی که او پیشنهاد میدهد، تمرین توجه به روابط سالم و خودارزیابی مثبت است.
3-مقایسه نظریه لوینسون با سایر نظریات افسردگی
- در مقایسه با نظریه شناختی: نظریه لوینسون مشابه نظریه شناختی بک، به افکار منفی و نقش آنها در افسردگی توجه دارد، اما بر جنبههای بین فردی و روابط نیز تمرکز میکند.
- در مقایسه با نظریه روانپویشی: برخلاف نظریه روانپویشی که به عوامل ناخودآگاه و تجربیات اولیه توجه دارد، لوینسون به تعاملات و انتظارات حال حاضر و روابط بین فردی تاکید دارد.
- در مقایسه با نظریه زیستشناختی: نظریه لوینسون بیشتر بر جنبههای روانی و شناختی تأکید میکند و نقش عوامل شیمیایی یا ژنتیکی را کمتر مورد توجه قرار میدهد.
نتیجهگیری
نظریههای مختلف افسردگی از زوایای گوناگونی به این اختلال نگاه میکنند و هر کدام بخش مهمی از علل و عوامل افسردگی را توضیح میدهند. نظریه لوینسون با تمرکز بر روابط بین فردی و افکار خودسرزنشگرانه، به عنوان یک دیدگاه منحصر به فرد در این زمینه شناخته میشود. این نظریه تأکید دارد که با تقویت روابط سالم و تغییر در الگوهای فکری، میتوان به کاهش علائم افسردگی کمک کرد.
