اگر دنبال راهی هستید که به بچه‌هایی که نمی‌تونن روی یه چیز تمرکز کنن کمک کنید، جای درستی اومدید.من امروز قراره به عنوان یه نفر که سال‌ها روی رفتار بچه‌ها و روش‌های روانشناسی کار کرده، بازی درمانی رو به زبون ساده براتون توضیح بدم.هدفم اینه که هم بفهمید این روش چیه، هم بتونید خودتون توی خونه یا هر جای دیگه ازش استفاده کنید.
بازی درمانی چیه و چرا باید بهش اهمیت بدیم؟
بازی درمانی یه روش باحاله که توی روانشناسی ازش برای کمک به بچه‌ها استفاده می‌کنن.فکر کنید بچه‌تون داره با اسباب‌بازی‌هاش یه دنیای کوچیک می‌سازه، اما این فقط بازی نیست؛ یه جورایی داره یاد می‌گیره، احساساتش رو نشون می‌ده و حتی مشکلاتش رو حل می‌کنه.حالا چرا برای بچه‌هایی که نمی‌تونن تمرکز کنن خوبه؟ چون این بچه‌ها معمولاً نمی‌تونن مدت زیادی روی یه کار بمونن، حواسشون پرت می‌شه یا سریع خسته می‌شن.بازی درمانی با سرگرم کردنشون، یواش‌یواش بهشون یاد می‌ده چطور ذهنشون رو جمع‌وجور کنن.
بیاید یه لحظه فکر کنیم: بچه‌ها عاشق بازی کردنن، درسته؟ وقتی یه بازی براشون جذاب باشه، خودشون بدون اینکه بفهمن توی اون غرق می‌شن.اینجاست که ما می‌تونیم از این علاقه‌شون استفاده کنیم و با چندتا بازی هدفمند، هم حالشون رو خوب کنیم هم تمرکز کردن رو بهشون یاد بدیم.
چرا بازی درمانی برای عدم تمرکز جواب می‌ده؟
قبل از اینکه بریم سراغ روش‌ها، بیاید ببینیم چرا این روش این‌قدر اثر داره:
- بچه‌ها رو جذب می‌کنه: وقتی یه بازی رو دوست داشته باشن، دیگه لازم نیست به زور نگهشون دارید سر یه کار.
- بدون فشار یاد می‌گیرن: توی بازی، انگار نه انگار که دارن درس می‌خونن؛ همه‌چیز طبیعی پیش می‌ره.
- مغزشون قوی‌تر می‌شه: خیلی از بازی‌ها باعث می‌شن چیزها رو به خاطر بیارن یا به جزئیات دقت کنن.
- تمرکزشون بیشتر می‌شه: با هر بازی، کم‌کم می‌تونن مدت بیشتری روی یه موضوع بمونن.
حالا که فهمیدیم چرا این روش جواب می‌ده، بریم سراغ چندتا ایده خلاقانه که خودتونم می‌تونید امتحان کنید.
بهترین روش‌های بازی درمانی برای تمرکز بهتر
اینجا چندتا بازی و فعالیت رو بهتون معرفی می‌کنم که هم ساده‌ست، هم توی خونه راحت می‌شه انجامش داد.هر کدوم رو با یه توضیح کوتاه و کاربردی براتون می‌گم:
- بازی‌های حافظه‌ای (مثل مموری):
یه چندتا کارت با عکس‌های جفتی درست کنید (مثلاً دوتا سیب، دوتا گربه).بذارید جلوی بچه، چند ثانیه نگاه کنه، بعد قاطیشون کنید و ازش بخواید جفت‌ها رو پیدا کنه.این کار چشم و مغزش رو حسابی به کار می‌ندازه. - پازل‌های ساده:
یه پازل با تعداد قطعات کم بردارید (مثلاً 20 تایی).بگید بیاد با هم بچینیمش.هر بار که یه تیکه رو درست می‌ذاره، تشویقش کنید.کم‌کم تعداد قطعات رو بیشتر کنید تا صبر و تمرکزش بیشتر شه. - بازی‌های ساختنی (مثل لگو):
یه مدل ساده مثل یه خونه کوچیک نشونش بدید و بگید سعی کنه بسازتش.این کار باعث می‌شه هم به نقشه دقت کنه، هم دستاش رو با فکرش هماهنگ کنه. - بازی‌های رومیزی (مثل منچ):
این بازی‌ها قوانین دارن و بچه باید منتظر نوبتش بمونه.همین صبر کردن و دنبال کردن قانون، تمرکزش رو بهتر می‌کنه.برای بچه‌های بزرگ‌تر، شطرنج هم عالیه. - کاردستی و نقاشی هدفمند:
یه کاغذ بدید و بگید مثلاً یه خونه بکشه و فقط داخل خط‌ها رو رنگ کنه.این کار دقتش رو بالا می‌بره و باعث می‌شه حواسش جمع باشه.
چطور این بازی‌ها رو توی خونه اجرا کنیم؟
برای اینکه نتیجه خوبی بگیرید، این چندتا نکته رو یادتون باشه:
- یه گوشه آروم پیدا کنید: جایی که تلویزیون روشن نیست یا سر و صدا حواسش رو پرت نمی‌کنه.
- زیاد طولش ندید: روزی 15-20 دقیقه کافیه، بیشترش ممکنه خستش کنه.
- تشویق یادتون نره: یه “آفرین” ساده یا یه شکلات کوچیک معجزه می‌کنه.
- خودتونم بازی کنید: وقتی باهاش همراه بشید، هم انگیزه‌ش بیشتر می‌شه، هم رابطه‌تون قوی‌تر می‌شه.
یه جدول جمع‌وجور برای مرور سریع
برای اینکه همه‌چیز جلوی چشمتون باشه، این جدول رو براتون درست کردم:
| اسم بازی | چطور انجامش بدیم؟ | چه فایده‌ای داره؟ |
|---|---|---|
| بازی حافظه‌ای | پیدا کردن جفت کارت‌ها | حافظه و دقت چشم رو بهتر می‌کنه |
| پازل | چیدن قطعات برای ساختن یه شکل | صبر و تمرکز رو بیشتر می‌کنه |
| لگو و ساختنی‌ها | ساختن یه مدل با بلوک‌ها | برنامه‌ریزی و دقت رو تقویت می‌کنه |
| بازی رومیزی | بازی با قانون مثل منچ یا شطرنج | صبر و توجه به قانون رو یاد می‌ده |
| نقاشی و کاردستی | رنگ کردن یا ساختن با الگوهای مشخص | دقت و تمرکز روی جزئیات رو بالا می‌بره |
نکات علمی و کاربردی :
1.بازی با رنگ‌ها و نقاشی هدفمند
از کودک بخواهید نقاشی بکشد، اما با یک هدف مشخص؛ مثلاً فقط از یک رنگ استفاده کند یا یک شکل خاص (مثل دایره) را بارها تکرار کند.این کار ذهنش را روی یک موضوع متمرکز می‌کند.
- چطور انجام دهید؟ بگویید: “بیا یه نقاشی بکشیم که فقط دایره‌های قرمز داشته باشه، ببین چندتا می‌تونی بکشی!”
2.ساخت پازل‌های دست‌ساز
با کاغذ یا مقوا، پازل‌های ساده‌ای بسازید (مثلاً یک تصویر را ببرید و تکه‌تکه کنید) و از کودک بخواهید آن را سرهم کند.این فعالیت دقت و توجه او را تقویت می‌کند.
- چطور انجام دهید؟ یک نقاشی ساده بکشید، آن را به ۴-۵ تکه ببرید و بگویید: “بیا ببین چطور می‌تونی اینو دوباره درست کنی.”
3.بازی تعادل با اشیاء
از کودک بخواهید اشیاء سبک (مثل بلوک‌های اسباب‌بازی یا توپ‌های کوچک) را روی هم بچیند بدون اینکه بیفتند.این کار نیاز به تمرکز و حوصله دارد.
- چطور انجام دهید؟ بگویید: “بیا ببین چندتا بلوک می‌تونی روی هم بذاری که نریزه.”
4.داستان‌گویی تعاملی
شما شروع به گفتن یک داستان کنید و هر چند جمله یک‌بار از کودک بخواهید ادامه‌اش را بگوید یا جزئیاتی را که شنیده تکرار کند.این کار حافظه کوتاه‌مدت و توجه او را تقویت می‌کند.
- چطور انجام دهید؟ بگویید: “من می‌گم یه روز یه خرگوش کوچولو رفت جنگل، حالا تو بگو بعدش چی شد؟”
5.بازی با سایه‌ها
با یک چراغ‌قوه و دست‌هایتان، شکل‌های سایه‌ای روی دیوار درست کنید و از کودک بخواهید حدس بزند یا خودش شکل جدیدی بسازد.این فعالیت توجه بصری را بالا می‌برد.
- چطور انجام دهید؟ بگویید: “بیا با نور و دستامون شکل یه پرنده درست کنیم، تو می‌تونی حدس بزنی چیه؟”
حرف آخر: با بازی، تمرکز رو بیدار کنید!
بازی درمانی مثل یه کلید طلاییه برای بچه‌هایی که نمی‌تونن ذهنشون رو روی یه کار نگه دارن.با این روش، نه تنها حالشون بهتر می‌شه، بلکه کم‌کم یاد می‌گیرن چطور حواسشون رو جمع کنن.فقط کافیه صبور باشید و از این لحظه‌ها لذت ببرید.هر بار که یه بازی رو با موفقیت تموم می‌کنه، یه قدم به سمت تمرکز بهتر برمی‌داره.پس دست به کار شید، یه بازی رو انتخاب کنید و با بچه‌تون شروع کنید.قول می‌دم هم خودتون کیف کنید، هم اون تغییرات مثبت رو ببینید!
